Co się już wydarzyło?

Cyfrowa transformacja budownictwa została podzielona na 3 etapy. Pierwszy etap został wprowadzony w lipcu 2020 r. z powodu pandemii Covid-19. Inwestorzy dostali możliwość pobrania oraz wypełnienia formularzy budowlanych oraz przesłania ich drogą elektroniczną do urzędu. Było to duże usprawnienie, które w końcu pozwoliło na załatwienie podstawowych formalności bez konieczności wizyty w urzędzie.

W lipcu 2021 r. uruchomiono drugi etap cyfryzacji, który polegał na możliwości złożenia wniosku o pozwolenie na budowę wraz z dołączeniem projektu budowlanego w formie cyfrowej. Podczas wdrożenia tego etapu pojawiły się pewne wątpliwości co do zasadności dołączania dokumentacji projektowej w formie cyfrowej. Tutaj przede wszystkim sprzeciwili się architekci z IARP przekonując, że dokumentacja niektórych obiektów budowlanych, w tym przebudowy lub rozbudowy budynków zabytkowych powinna być gromadzona i przekazywana w formie papierowej z powodu historycznych wartości dokumentów sporządzonych przed pojawieniem się komputerów.

Argumenty za wprowadzeniem cyfrowego rozwiązania usprawniającego uzyskanie pozwolenia na budowę ostatecznie przeważyły i inwestorzy od tego czasu mają możliwość wyboru formy prowadzenia działań administracyjnych.

Właśnie możliwość wyboru jest tutaj kluczowym elementem jeśli chodzi o wprowadzenie trzeciego i ostatniego etapu cyfryzacji, który przewiduje pełną cyfryzację procesu budowlano-inwestycyjnego. Docelowo pełna cyfryzacja miała nastąpić dopiero w 2029 r., ale GUNB postanowiło przyspieszyć ten proces aż o 6 lat. Według Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego głównym powodem wprowadzenia pełnej cyfryzacji jest ograniczenie kosztów związanych z magazynowaniem, logistyką oraz zużyciem papieru. Dotychczas zaledwie 2-5% wniosków spływało do urzędów drogą elektroniczną przez co cyfryzacja nie przyniosła korzyści, które zakładano. GUNB uważa, że jedynie pełna cyfryzacja może wpłynąć na poprawę wydatków związanych z działaniami administracyjnymi.

Gdzie widać korzyści?

Korzyści z cyfryzacji jest wiele. Oprócz zmniejszenia kosztów związanych z dokumentacją papierową inwestorzy oraz urzędy będą miały wygodniejszy dostęp do niezbędnych wniosków. Skanowanie, drukowanie oraz dostarczanie materiałów do urzędów konsumuje dużo czasu zarówno architektów, inwestorów oraz kadry inżynierskiej. Poza tym systemy wprowadzone przez GUNB posiadają API (Application Programming Interface), które pozwala na komunikację z zewnętrznymi programami używanymi przy projekcie budowlanym. Warto również pamiętać o korzyściach klimatycznych i zobowiązaniach Polski do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r., a cyfryzacja ma być krokiem do osiągnięcia tego celu.

Co nas czeka?

W takim razie gdzie pojawiają się wyzwania i wątpliwości? Przede wszystkim ważne jest zbudowanie świadomości o korzyściach płynących z cyfryzacji. Proces ten powinien być wprowadzany etapowo z odpowiednim przygotowaniem uczestników. Wiążę się to zarówno z przygotowaniem technicznym urzędów jak i odpowiednim przeszkoleniu urzędników oraz interesantów..

Wprowadzenie tak drastycznych zmian w sektorze gospodarki, który dotychczas nie był digitalizowany jest dużym zagrożeniem dla poprawnego działania procesów urzędowych. Podczas przygotowywania do uruchomienia inwestycji bierze udział wiele branż, które muszą zostać odpowiednio skoordynowane. Taka koordynacja musi być jasna i klarowna.

Narzucenie cyfryzacji bez wcześniejszego przygotowania może doprowadzić do problemów oraz konfliktów na drodze urząd-interesariusze. Jeśli dotychczas w cyfrowym procesie uzyskania pozwolenia na budowę brało udział zaledwie 2-5% inwestycji oznacza to, że system nie został odpowiednio wdrożony i należałoby się zastanowić dlaczego inwestorzy niechętnie korzystali z tej możliwości. Zdefiniowanie problemów, a następnie sukcesywne szukanie rozwiązań jest kluczowe przy skutecznej cyfryzacji. Jeśli proces ten zostanie wprowadzony bez wcześniejszego przygotowania zarówno urzędów jak i jak wnioskodawców cyfryzacja będzie frustrująca dla wszystkich stron.

Podsumowanie

Prowadzenie procesów inwestycyjno-budowlanych w formie cyfrowej jest kluczowym elementem do przyspieszenia rozwoju branży budowlanej. Cyfryzacja wpłynie na zmniejszenie czasu potrzebnego do przygotowania dokumentacji budowlanej oraz składnia wniosków, co bezpośrednio wiążę się z mniejszymi kosztami dla inwestorów, ale również urzędów. Oprócz względów finansowych będzie miała również duży wpływ na poprawę sytuacji klimatycznej oraz dążenia Polski do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Wygoda oraz oszczędności to główne zalety cyfryzacji.

Pojawiają się też przeszkody, które będzie trzeba przeskoczyć, żeby cyfryzacja rzeczywiście przyniosła zamierzone efekty. Oczywiście przygotowanie infrastruktury technicznej dla urzędów, które będą musiały obsłużyć wszystkie wnioski w pełni cyfrowo. Przeszkolenie kadry urzędniczej oraz przygotowanie wnioskodawców do zmiany dotychczasowej formy załatwiania kwestii urzędowych.

Rozpatrzenie kwestii inwestycji, w których papierowa dokumentacja jest rzeczywiście niezbędna do poprawnego podjęcia działań budowlanych. Koordynacja urzędów z interesariuszami. To zaledwie kilka z prawdopodobnie wielu wyzwań, które stoją przed nową formą procesów administracyjnych. Czasu jest mało, a niewiadomych wiele. Większości problemów nie uda się rozwiązać do czasu obowiązkowej cyfryzacji. Nadzieją jest szybka reakcja GUNB na pojawiające się trudności i usprawnienie procesu na tyle na ile to możliwe.

Artykuły powiązane